Dvě desetiletí na cestě k realizaci pomníku padlých v Jilemnici
Title Alternative:Zwei Jahrzehnte auf dem Weg zur Verwirklichung des Denkmals für die Gefallenen von Starkenbach/Jilemnice
Loading...
Date
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
The study contemplates the creation of war monuments commemorating the victims of the Great War in Czechoslovakia by analyzing the 20-year preparation and implementation of the monument in Jilemnice in North Bohemia. It also captures the fate of the monument during the Nazi occupation an d in the second half of the 1940s after the liberation of Czechoslovakia. Through a detailed study of archival documents, two periods of efforts to establish the monument are reconstructed. The ideological tone of the monument is also evaluated as well as t he individual contribution of the architect Blahomír Podpěra, the author of the monument.
Der Große Krieg, später auch als Erster Weltkrieg bezeichnet, brachte beispiellose menschliche Verluste auf den Schlachtfeldern. Enorme materielle Fortschritte ermöglichten den Einsatz neuer Waffen, die in allen Konfliktarmeen Tod brachten. Das bis dahin unbekannte Ausmaß an kriegerischer Grausamkeit beförderte das Bedürfnis nach Totengedenken, was sich in der Literatur, der bildenden Kunst und dem sich allmählich entwickelnden Kino zeitigte. Denkmäler und Gedenktafeln, die nicht nur in den böhmischen Ländern, sondern praktisch in jedem Dorf Teil des Gedächtnisses sind, wurden zur wichtigsten Erinnerung an diejenigen, die weit weg von ihrer Heimat starben, deren Leichen auf Kriegsfriedhöfen in der Nähe der Frontlinien begraben wurden oder die im Strudel der Kriegsereignisse verschwanden. Die Errichtung von Gedenkstätten ging häufig auf spontane Aktivitäten überlebender Soldaten zurück, die nach Hause zurückkehren, um ihrer gefallenen Kameraden zu gedenken, oder auf die Bemühungen von Überlebenden, einen Ort des Gedenkens für ihre Angehörigen zu schaffen. Die Geschichte des Kriegerdenkmals in Starkenbach/Jilemnice zeigt, dass es nicht immer einfach war, angemessene Bedingungen für ihre Verwirklichung zu schaffen. In diesem Fall erstreckte sich die Suche nach einem ideologischen Konsens über die Form des Denkmals und die Beschaffung von Mitteln für seine Verwirklichung über zwei Jahrzehnte. Der Umbruch kam jeweils mit den nahenden Jahrestagen 1928 und 1938. Im letzteren Fall wurde das Denkmal auch dank des bedeutenden Beitrags des Architekten Blahomír Podpěra, des Schöpfers des Denkmals, zur Zufriedenheit aller Beteiligten realisiert. Die Enthüllungszeremonie fand nur wenige Monate vor dem Münchner Abkommen statt, und die Ereignisse des Jahres 1939 und der darauf folgende neue Kriegskonflikt brachten erneut Änderungen am Erscheinungsbild des Denkmals mit sich. Diese wurden nach der Restaurierung und der Hinzufügung der Namen der Gefallenen des Zweiten Weltkriegs in der zweiten Hälfte der 1940er Jahre abgeschlossen. Trotz all dieser Tatsachen kann festgestellt werden, dass die nordböhmische Stadt Starkenbach und ihre Gefallenen in den Weltkriegen mit dem Werk des Architekten Podpěra ein würdiges und künstlerisch gelungenes Werk erhalten haben, das nicht nur an die Gefallenen erinnert, sondern auch auf die Zeit seiner Entstehung verweist.
Wielka wojna, później oznaczana jako 1. wojna światowa, przyniosła nie spotykane dotąd straty ludzkie na polach bitwy. Niewiarygodny postęp materialny umożliwił zastosowanie nowych broni, które we wszystkich armiach konfliktu rozsiewały śmierć. Niepoznany jak dotąd stopień okrucieństwa konfliktu rezonował na potrzebę przypomnienia pamiątki zmarłych, która odzwierciadlała się w literaturze, sztuce, ale też stopniowo rozwijającego się filmu. Najwyraźniejszym przypomnieniem padłych daleko od swoich rodzin, których ciała zostały pochowane na cmentarzach wojennych w pobliżu linii frontowych, lub zaginionych w wichurze wydarzeń wojennych, stały się pomnikami i tablicami pamięci, które są znamionami pamięci praktycznie w każdej wsi nie tylko na terenach Ziemi Czeskich. Powstawanie pomników było podniecane spontanicznymi działaniami żołnierzy, którzy przeżyli i powracali do domów ze wspomnieniami na poległych kolegów i usiłowaniem pozostałych o założenie miejsca piety ze wspomnieniami na swoich bliskich. Historia pomnika jilemnickiego prezentuje to, że nie zawsze było łatwe zapewnienie godnych warunków realizacji. Poszukiwanie zgodności ideowej na podobne pomniki i zbieranie środków finansowych na ich realizację przeciągnęło się w tym przypadku na dwa dziesięciolecia. Zrywy przychodziły zawsze wraz ze zbliżającymi się rocznicami w latach 1928 a 1938. W drugim przypadku, z wyraźnym przyczynieniem się architekta Blahomíra Podpěry, realizatora pomnika, udała się realizacja ku zadowoleniu wszystkich uczestniczących. Do uroczystego odsłonięcia doszło w roku 1939, zaledwie kilka miesięcy przed Układem Monachijskim i wydarzeniami tego roku i następnym nowym konfliktem wojennym przynoszącym ponowne zmiany w formie pomnika. Zostały one zrealizowane po jego odnowieniu i dopełniono go nazwiskami poległych w 2. wojnie światowej w drugiej połowie lat 40-tych XX wieku. Pomimo wszystkich tych faktów można konstatować, że w dziele architekta Podpěry uzyskała północnoczeska Jilemnica i jej polegli w konfliktach światowych godne i artystycznie udane dzieło, które swoim znaczeniem nie tylko prezentuje pamiątkę poległych, ale też okres swego powstania.
Der Große Krieg, später auch als Erster Weltkrieg bezeichnet, brachte beispiellose menschliche Verluste auf den Schlachtfeldern. Enorme materielle Fortschritte ermöglichten den Einsatz neuer Waffen, die in allen Konfliktarmeen Tod brachten. Das bis dahin unbekannte Ausmaß an kriegerischer Grausamkeit beförderte das Bedürfnis nach Totengedenken, was sich in der Literatur, der bildenden Kunst und dem sich allmählich entwickelnden Kino zeitigte. Denkmäler und Gedenktafeln, die nicht nur in den böhmischen Ländern, sondern praktisch in jedem Dorf Teil des Gedächtnisses sind, wurden zur wichtigsten Erinnerung an diejenigen, die weit weg von ihrer Heimat starben, deren Leichen auf Kriegsfriedhöfen in der Nähe der Frontlinien begraben wurden oder die im Strudel der Kriegsereignisse verschwanden. Die Errichtung von Gedenkstätten ging häufig auf spontane Aktivitäten überlebender Soldaten zurück, die nach Hause zurückkehren, um ihrer gefallenen Kameraden zu gedenken, oder auf die Bemühungen von Überlebenden, einen Ort des Gedenkens für ihre Angehörigen zu schaffen. Die Geschichte des Kriegerdenkmals in Starkenbach/Jilemnice zeigt, dass es nicht immer einfach war, angemessene Bedingungen für ihre Verwirklichung zu schaffen. In diesem Fall erstreckte sich die Suche nach einem ideologischen Konsens über die Form des Denkmals und die Beschaffung von Mitteln für seine Verwirklichung über zwei Jahrzehnte. Der Umbruch kam jeweils mit den nahenden Jahrestagen 1928 und 1938. Im letzteren Fall wurde das Denkmal auch dank des bedeutenden Beitrags des Architekten Blahomír Podpěra, des Schöpfers des Denkmals, zur Zufriedenheit aller Beteiligten realisiert. Die Enthüllungszeremonie fand nur wenige Monate vor dem Münchner Abkommen statt, und die Ereignisse des Jahres 1939 und der darauf folgende neue Kriegskonflikt brachten erneut Änderungen am Erscheinungsbild des Denkmals mit sich. Diese wurden nach der Restaurierung und der Hinzufügung der Namen der Gefallenen des Zweiten Weltkriegs in der zweiten Hälfte der 1940er Jahre abgeschlossen. Trotz all dieser Tatsachen kann festgestellt werden, dass die nordböhmische Stadt Starkenbach und ihre Gefallenen in den Weltkriegen mit dem Werk des Architekten Podpěra ein würdiges und künstlerisch gelungenes Werk erhalten haben, das nicht nur an die Gefallenen erinnert, sondern auch auf die Zeit seiner Entstehung verweist.
Wielka wojna, później oznaczana jako 1. wojna światowa, przyniosła nie spotykane dotąd straty ludzkie na polach bitwy. Niewiarygodny postęp materialny umożliwił zastosowanie nowych broni, które we wszystkich armiach konfliktu rozsiewały śmierć. Niepoznany jak dotąd stopień okrucieństwa konfliktu rezonował na potrzebę przypomnienia pamiątki zmarłych, która odzwierciadlała się w literaturze, sztuce, ale też stopniowo rozwijającego się filmu. Najwyraźniejszym przypomnieniem padłych daleko od swoich rodzin, których ciała zostały pochowane na cmentarzach wojennych w pobliżu linii frontowych, lub zaginionych w wichurze wydarzeń wojennych, stały się pomnikami i tablicami pamięci, które są znamionami pamięci praktycznie w każdej wsi nie tylko na terenach Ziemi Czeskich. Powstawanie pomników było podniecane spontanicznymi działaniami żołnierzy, którzy przeżyli i powracali do domów ze wspomnieniami na poległych kolegów i usiłowaniem pozostałych o założenie miejsca piety ze wspomnieniami na swoich bliskich. Historia pomnika jilemnickiego prezentuje to, że nie zawsze było łatwe zapewnienie godnych warunków realizacji. Poszukiwanie zgodności ideowej na podobne pomniki i zbieranie środków finansowych na ich realizację przeciągnęło się w tym przypadku na dwa dziesięciolecia. Zrywy przychodziły zawsze wraz ze zbliżającymi się rocznicami w latach 1928 a 1938. W drugim przypadku, z wyraźnym przyczynieniem się architekta Blahomíra Podpěry, realizatora pomnika, udała się realizacja ku zadowoleniu wszystkich uczestniczących. Do uroczystego odsłonięcia doszło w roku 1939, zaledwie kilka miesięcy przed Układem Monachijskim i wydarzeniami tego roku i następnym nowym konfliktem wojennym przynoszącym ponowne zmiany w formie pomnika. Zostały one zrealizowane po jego odnowieniu i dopełniono go nazwiskami poległych w 2. wojnie światowej w drugiej połowie lat 40-tych XX wieku. Pomimo wszystkich tych faktów można konstatować, że w dziele architekta Podpěry uzyskała północnoczeska Jilemnica i jej polegli w konfliktach światowych godne i artystycznie udane dzieło, które swoim znaczeniem nie tylko prezentuje pamiątkę poległych, ale też okres swego powstania.
Description
Subject(s)
tvůrci pomníků, hroby v dáli, Jilemnice, legionáři, Velká válka – první světová válka, válečný pomník, builders of monuments, graves in the distance, Jilemnice, legionary, The Great War, war memorial
Citation
ISSN
1213-5097