Pražský mír v letákové publicistice
Loading...
Date
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Technická univerzita v Liberci
Technical University of Liberec
Technical University of Liberec
Abstract
Die Studie wird der mannigfaltigen gedruckten Publizistik zum Prager Frieden gewidmet, der nach langen Verhandlungen in Leitmeritz, Pirna und Prag zwischen dem Kaiser Ferdinand I. und dem sächsischen Kurfürsten Johann Georg 1635 abgeschlossen wurde. Die Flugschriften, welche sowohl den Verlauf der Verhandlungen als auch den Inhalt der Vorbereitungs- und Endversionen dieses umfangsreichen Vertragskomplexes betrafen, spielten eher informative Rolle. Die einzelnen Bestimmungen erschienen natürlich auch separat, oft mit aktuellen Ergänzungen. Andere Flugschriften enthielten auch kaiserliche Sanktionen gegen diejenigen, die den Prager Frieden nicht annahmen. Von den Vorbereitungsphasen der Verhandlungen sagt auch die lutherisch- kalvinistische Polemik aus, welche die Veröffentlichung des Gutachtens vom 28.3.1634 auslöste, das der sächsische Hofpredigers Matthias Hoë von Hoënegg für den Kurfürsten vor dem Konvent der Protestanten in Frankfurt erarbeitete. Die positive Interpretation des Prager Friedens besorgten vor allem die Anhänger des Kaisers und des sächsischen Kurfürsten. Als eine mediale Verkürzung dieser Intentionen ist der illustrierte Einblattdruck „Deß H. Römischen Reiches von Gott eingesegnete Friedens copulation…“ zu bezeichnen, dessen Bild und Text die Rolle beider Friedensiniziatoren feiern. Die Neuigkeit über den Frieden im ganzen Römischen Reich verbreitete „Der Postreitende FriedensBote“ und seine Loyalität erwiesen auch Verfasser aus verschiedenen Schichten der sächsischen Gesellschaft. Der Prager Frieden war jedoch höchst kontrovers. Nach der Veröffentlichtung des Vertragskomplexes musste sich besonders Johann Georg vor der Kritik sowohl seiner religiös-politischen widersacher aus verschiedenen Reichsgebieten als auch der Personen aus Sachsen, ja sogar aus seiner unmittelbaren Umgebung, verteidigen. Das dokumentieren anschaulich die Formulationen seines Patents gegen die widersacher des Prager Friedens vom 17. März 1637. Noch 1635 erschien die umfangreiche und wiederholt gedruckte apologetische Flugschrift „Vindiciae Pacificationis Pragensis“, deren Verfasser – „ein treuer sächsischer Patriot“ – auf gesegnete Folgen des Prager Friedens hinwies. Ein gewisser „treuer deutscher Patriot“ opponierte ihm jedoch mit einer noch längeren und ebenfalls mehrmals gedruckten Schrift „Vindicio Secundum…“, die den breiteren, aus dem gesamtreichlichen Gesichtspunkt geschriebenen Blickwinkel repräsentiert. Ähnliche Standpunkte drücken auch weitere zwei ausführlicher analysierte Flugschriften aus. Der Verfasser des Textes „Klagrede…Vber den vermeinten Frieden“ begründet, warum dieses Abkommen keinen dauernden Frieden bringen kann und kritisiert u.a. widerrechtliche Eingriffe des Kaisers in die Reichsstruktur, z.B. eigenwillige Erteilung der Kurfürsten- und Fürstentümer. Das demonstriert er auch am Beispiel des Königreichs Böhmen und zu ihm einverleibter Länder Oberlausitz, Niederlausitz und Schlesien. Er führt dabei eine lange Reihe von historischen Argumenten an, die auch in älteren böhmisch-pfälzischen polemischen Flugschriften zu lesen sind. Anders begründet Johann warner aus Bockendorff seine Kritik des Prager Friedens. Er geht von den Visionen über den zustand der evangelischen Kirche aus, die ihm Gott in den Jahren 1629-1637 offenbarte. Er proklamiert u.a. die Solidarität mit den Glaubensgenossen in Schlesien und Augsburg, die im zusammenhang mit dem Prager Frieden eine religiöse Verfolgung vertragen mussten. Auch diese Flugschrift verursachte eine längere Polemik, welche die damalige Realität und zeitgenössische Mentalität widerspiegelt.
The study deals with a variety of journalist creations concerning the Prague Peace of 1635. This set of peace treaties was signed by the Emperor Ferdinand II. Habsburg as the head of the Catholic party with the elector Johann George von Sachsen as the leading figure of the Protestants at a time that can be described as the peak of imperial power in the Reich territory during the Thirty Years‘ War. Prague peace has afflicted various religious-political clusters as well as entities in Central and Western Europe and has produced contradictory responses. Illustrated „single pages“ and multi-page flyers offer different views on this treaty, which did not lead to real peace, though the propaganda at that time suggested otherwise.
Studium skupia się na różnorodnej publikacji dru- kowanej z uwzględnieniem Pokoju Praskiego, który po długich ro- kowaniach w Litoměřicach, Pirnie i Pradze został zawarty pomiędzy cesarzem Ferdynandem II. Habsburskim i elektorem saskim Janem Jerzym w roku w roku 1635. ulotki, które prezentowały przebieg ro- kowań, jak również zawartość wersji przygotowawczej i końcowej tego obszernego pliku porozumień, odgrywały prędzej informacyj- ne zadanie. Poszczególne decyzje odbywały się owszem też oddziel- nie, często z aktualnymi aneksami. Inne ulotki zawierały też sank- cje cesarskie przeciwko tym, którzy nie przyjęli Pokoju Praskiego. O etapach rokowań przygotowawczych wypowiada polemika lute- rańsko-kalwinistyczna, która wywołała opublikowanie stanowiska z 28.3.1634, które wypracował dla elektora nadworny kaznodzieja saski Matthias Hoë von Hoënegg przed porozumieniem protestan- tów we Frankfurcie. Pozytywny komentarz Pokoju Praskiego wykonali przede wszyst- kim zwolennicy cesarza i elektora saskiego. za streszczenie medial- ne tego stanowiska można oznaczyć ilustrowaną ulotkę „Deß H. Römischen Reiches von Gott eingesegnete Friedens copulation…“, której prezentacja i tekst podkreślają rolę obu inicjatorów pokoju. Nowość o pokoju w całej Rzeszy Rzymskiej rozpowszechnił „Der Postreitende FriedensBote“ a swoją lojalność okazali też wydawcy z różnych warstw społeczeństwa saskiego. Pokój Praski był jednak wysoko kontrowersyjny. Po opublikowa- niu pliku umów musiał się bronić przede wszystkim Johann Georg przed krytyką swoich religijno – politycznych przeciwników z róż- nych obszarów, jak również osób z Saksonii i swojej bezpośredniej okolicy. Jasno to dokumentują sformułowania jego patentu przeciw przeciwnikom Pokoju Praskiego z 17. 3. 1634. Jeszcze w roku 1635 pojawiła się obszerna i powtórnie wydawana apologetyczna ulotka „Vindicae Pacificationis Pragensis“, której wydawca – „wierny pa- triota saski“ – wskazywał na błogodarne następstwa Pokoju Praskie- go. Pewien „wierny patriota niemiecki“ oponował mu jeszcze dłuższym i prawie tak samo ponownie drukowanym dziełem „Vindicio Secundum…“, które reprezentowało szerszą, z całkiem dostatecz- nego stanowiska pisaną perspektywę. Podobne stanowiska druko- wały też dalsze dwie podobnie analizowane ulotki. wydawca tekstu „Klagrede… Vber den vermeinten Frieden“ udowadnia, dlaczego takie porozumienie nie może przynieść stałego pokoju i krytykuje między innymi przeciwprawne ataki cesarza struktur rzymskich, np. swawolne rozdzielenie elektoratów i księstw. Demonstruje to również na przykładzie Królestwa czeskiego i włączonych do niego obszarów Łużyc Górnych, Łużyc Dolnych i Śląska. Podaje przy tym długi szereg historycznych argumentów, które można też przeczytać w starszych czesko-niemieckich (pfalz) ulotkach polemicznych. Inaczej uzasadnia swoją krytykę Pokoju Praskiego Johann warner z Bockendorffu. wywodzi on z wizji o stanie kościoła ewangelickie- go, którą odkrył mu Bóg w latach 1629–1637. Proklamuje między innymi solidarność współwierzącyh na Śląsku i w Augsburgu, któ- rzy w związku z Pokojem Praskim musieli znosić prześladowania wyznaniowe. Również ta ulotka była przyczyną następnej polemi- ki, która odzwierciedla ówczesną rzeczywistość i mentalność tego okresu.
The study deals with a variety of journalist creations concerning the Prague Peace of 1635. This set of peace treaties was signed by the Emperor Ferdinand II. Habsburg as the head of the Catholic party with the elector Johann George von Sachsen as the leading figure of the Protestants at a time that can be described as the peak of imperial power in the Reich territory during the Thirty Years‘ War. Prague peace has afflicted various religious-political clusters as well as entities in Central and Western Europe and has produced contradictory responses. Illustrated „single pages“ and multi-page flyers offer different views on this treaty, which did not lead to real peace, though the propaganda at that time suggested otherwise.
Studium skupia się na różnorodnej publikacji dru- kowanej z uwzględnieniem Pokoju Praskiego, który po długich ro- kowaniach w Litoměřicach, Pirnie i Pradze został zawarty pomiędzy cesarzem Ferdynandem II. Habsburskim i elektorem saskim Janem Jerzym w roku w roku 1635. ulotki, które prezentowały przebieg ro- kowań, jak również zawartość wersji przygotowawczej i końcowej tego obszernego pliku porozumień, odgrywały prędzej informacyj- ne zadanie. Poszczególne decyzje odbywały się owszem też oddziel- nie, często z aktualnymi aneksami. Inne ulotki zawierały też sank- cje cesarskie przeciwko tym, którzy nie przyjęli Pokoju Praskiego. O etapach rokowań przygotowawczych wypowiada polemika lute- rańsko-kalwinistyczna, która wywołała opublikowanie stanowiska z 28.3.1634, które wypracował dla elektora nadworny kaznodzieja saski Matthias Hoë von Hoënegg przed porozumieniem protestan- tów we Frankfurcie. Pozytywny komentarz Pokoju Praskiego wykonali przede wszyst- kim zwolennicy cesarza i elektora saskiego. za streszczenie medial- ne tego stanowiska można oznaczyć ilustrowaną ulotkę „Deß H. Römischen Reiches von Gott eingesegnete Friedens copulation…“, której prezentacja i tekst podkreślają rolę obu inicjatorów pokoju. Nowość o pokoju w całej Rzeszy Rzymskiej rozpowszechnił „Der Postreitende FriedensBote“ a swoją lojalność okazali też wydawcy z różnych warstw społeczeństwa saskiego. Pokój Praski był jednak wysoko kontrowersyjny. Po opublikowa- niu pliku umów musiał się bronić przede wszystkim Johann Georg przed krytyką swoich religijno – politycznych przeciwników z róż- nych obszarów, jak również osób z Saksonii i swojej bezpośredniej okolicy. Jasno to dokumentują sformułowania jego patentu przeciw przeciwnikom Pokoju Praskiego z 17. 3. 1634. Jeszcze w roku 1635 pojawiła się obszerna i powtórnie wydawana apologetyczna ulotka „Vindicae Pacificationis Pragensis“, której wydawca – „wierny pa- triota saski“ – wskazywał na błogodarne następstwa Pokoju Praskie- go. Pewien „wierny patriota niemiecki“ oponował mu jeszcze dłuższym i prawie tak samo ponownie drukowanym dziełem „Vindicio Secundum…“, które reprezentowało szerszą, z całkiem dostatecz- nego stanowiska pisaną perspektywę. Podobne stanowiska druko- wały też dalsze dwie podobnie analizowane ulotki. wydawca tekstu „Klagrede… Vber den vermeinten Frieden“ udowadnia, dlaczego takie porozumienie nie może przynieść stałego pokoju i krytykuje między innymi przeciwprawne ataki cesarza struktur rzymskich, np. swawolne rozdzielenie elektoratów i księstw. Demonstruje to również na przykładzie Królestwa czeskiego i włączonych do niego obszarów Łużyc Górnych, Łużyc Dolnych i Śląska. Podaje przy tym długi szereg historycznych argumentów, które można też przeczytać w starszych czesko-niemieckich (pfalz) ulotkach polemicznych. Inaczej uzasadnia swoją krytykę Pokoju Praskiego Johann warner z Bockendorffu. wywodzi on z wizji o stanie kościoła ewangelickie- go, którą odkrył mu Bóg w latach 1629–1637. Proklamuje między innymi solidarność współwierzącyh na Śląsku i w Augsburgu, któ- rzy w związku z Pokojem Praskim musieli znosić prześladowania wyznaniowe. Również ta ulotka była przyczyną następnej polemi- ki, która odzwierciedla ówczesną rzeczywistość i mentalność tego okresu.
Description
Subject(s)
jednolist, vícestránkový leták, polemika, Pražský mír 1635, Ferdinand II. Habsburský, Jan Jiří Saský, Matthias Hoë von Hoënegg, Horní a Dolní Lužice, Slezsko, single page, multi-page flyer, polemic, 1635 Prague peace, Ferdinand II. von Habsburg, Johann Georg von Sachsen, Matthias Hoë von Hoënegg, Upper and Lower Lusatia, Silesia
Citation
Item identifier
ISSN
1213-5097