Fred Hartig – malíř ve Smržovce
Title Alternative:Fred Hartig – Maler in Morchenstern / Smržovka
Loading...
Date
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Based on previous research and a long-term interest in Germanspeaking visual artists from Bohemia, Moravia and Silesia, a text was created about Fred Hartig, a native of Gablonz an der Neisse / Jablonec nad Nisou, who connected his artistic life with Morchenstern / Smržovka until his displacement in 1948. In addition to basic biographical data, the text discusses the circumstances of the creation and repeated presentations of Hartig‘s works, as well as the social situation in Smržovka at the end of the 1920s and 1930s, and recalls the role of the local historian Josef Meissner. One area that has so far been underrevised is the history of local museology, the text therefore brings new information about the creation of the local museum, whose collections included Hartig‘s works, but which was never actually founded, and yet its collections were transferred after the Second World War to the administration of today‘s Museum of Glass and Jewelry in Jablonec nad Nisou.
Fred Hartig gehört zu den Künstlern aus Böhmen, Mähren und Schlesien, deren Leben und künstlerisches Schaffen in den Gebieten stattfand, die bis zur Vertreibung oder Aussiedlung überwiegend von einer deutschsprachigen Bevölkerung bewohnt wurden. Der aus Gablonz/Jablonec nad Nisou stammende Künstler erhielt seine Ausbildung an der dortigen Kunstgewerbeschule, studierte anschließend in Dresden und München und kehrte in seine Heimatregion zurück, um sich in Morchenstern/Smržovka niederzulassen. Er nahm aktiv am kulturellen und gesellschaftlichen Leben der Zwischenkriegszeit teil, das dort vom Lokalhistoriker Josef Meissner geprägt wurde. In seinem freien Werk stellte er seine unmittelbare Umgebung dar, insbesondere die Landschaft sowie Handwerker oder Arbeiter bei der Arbeit. Dabei setzte er einen fast naturalistischen Blick für Details ein und ein individuelasierter Zug in der Darstellung vervollständigte Hartigs zeichnerische Handschrift. Ein weiterer großer Schaffensbereich galt der religiösen Malerei. Eine lockere Handschrift zeigt sich in den Themen des täglichen Lebens. Die abstrahierte, aber identifi zierbare Landschaft mit dem Versuch, die Stimmung einzufangen, wurde oft durch fi gürliche Staffage ergänzt. Außerhalb von Morchenstern konnte sich ein breites Publikum mit seinen Werken auf Ausstellungen vertraut machen, die wiederholt in Gablonz, Reichenberg und Dresden stattfanden. In Morchenstern war er u. a. als Autor von Illustrationen für die Ortschronik oder eines großen Altarbildes für die heute nicht mehr existierende evangelische Kirche bekannt. Der hier veröffentlichte Text entstand im Zusammenhang mit der gleichnamigen Ausstellung, die im Sommer 2023 in den Räumen des Schlösschens Smržovka zum 20-jährigen Jubiläum des Heimatmuseums Smržovka stattfand. Die Ausstellung präsentierte Werke, die sich in der Zwischenkriegszeit in der Sammlung von Josef Meissner befunden hatten, welcher sich wiederholt um die Gründung eines Heimatmuseums bemüht hatte.
Fred Hartig należy do tych artystów z Czech, Moraw i Śląska, których część życia i twórczości artystycznej trwała aż do wysiedlenia na obszarach zasiedlanych przeważnie obywatelstwem niemieckojęzycznym. Rodak z Jablonca nad Nisou połączył swoje kształcenie z miejscową szkołą artystyczno – przemysłową, następnie kształcił się w Dreźnie i Monachium i powrócił do kraju ojczystego, aby się osiedlić w Smržovce. Uczestniczył on aktywnie w międzynarodowym życiu kulturalnym i społecznym, którego formę określił także miejscowy historyk Josef Meissner. W wolnej twórczości uchwycił swoją najbliższą okolicę, przede wszystkim krajobraz i rzemieślników lub robotników przy ich pracy. Użył tu niemal naturalistycznego wczucia w szczegóły, a zindywidualizowane podchwycenia dotwarzał rękopis szkiców Hartiga. Innym dużym obszarem było malarstwo religijne. Luźny styl jest widoczny w tematach z życia codziennego. Wyabstrahowany, ale rozpoznawalny krajobraz z próbą uchwycenia nastroju był często uzupełniany fi guralnym sztafażem. Oprócz Smržovki publiczność mogła zapoznać się z jego pracami na wystawach odbywających się wielokrotnie w Jabloncu, Libercu i Dreźnie. W Smržovce znany był między innymi jako autor ilustracji do miejscowej kroniki czy dużego ołtarza w nieistniejącym już kościele ewangelickim. Opublikowany tekst powstał w nawiązaniu do wystawy o tej samej nazwie, którą można było oglądać w lecie 2023 roku na terenie Zameczku Smržovka z okazji obchodów dwudziestolecia powstania Muzeum Historii Krajoznawczej Smržovka. Wystawa prezentowała prace wchodzące w skład kolekcji stworzonych przez Josefa Meissnera, który w okresie międzywojennym stał za wielokrotnymi usiłowaniami o utworzenie lokalnego muzeum historii krajoznawczej.
Fred Hartig gehört zu den Künstlern aus Böhmen, Mähren und Schlesien, deren Leben und künstlerisches Schaffen in den Gebieten stattfand, die bis zur Vertreibung oder Aussiedlung überwiegend von einer deutschsprachigen Bevölkerung bewohnt wurden. Der aus Gablonz/Jablonec nad Nisou stammende Künstler erhielt seine Ausbildung an der dortigen Kunstgewerbeschule, studierte anschließend in Dresden und München und kehrte in seine Heimatregion zurück, um sich in Morchenstern/Smržovka niederzulassen. Er nahm aktiv am kulturellen und gesellschaftlichen Leben der Zwischenkriegszeit teil, das dort vom Lokalhistoriker Josef Meissner geprägt wurde. In seinem freien Werk stellte er seine unmittelbare Umgebung dar, insbesondere die Landschaft sowie Handwerker oder Arbeiter bei der Arbeit. Dabei setzte er einen fast naturalistischen Blick für Details ein und ein individuelasierter Zug in der Darstellung vervollständigte Hartigs zeichnerische Handschrift. Ein weiterer großer Schaffensbereich galt der religiösen Malerei. Eine lockere Handschrift zeigt sich in den Themen des täglichen Lebens. Die abstrahierte, aber identifi zierbare Landschaft mit dem Versuch, die Stimmung einzufangen, wurde oft durch fi gürliche Staffage ergänzt. Außerhalb von Morchenstern konnte sich ein breites Publikum mit seinen Werken auf Ausstellungen vertraut machen, die wiederholt in Gablonz, Reichenberg und Dresden stattfanden. In Morchenstern war er u. a. als Autor von Illustrationen für die Ortschronik oder eines großen Altarbildes für die heute nicht mehr existierende evangelische Kirche bekannt. Der hier veröffentlichte Text entstand im Zusammenhang mit der gleichnamigen Ausstellung, die im Sommer 2023 in den Räumen des Schlösschens Smržovka zum 20-jährigen Jubiläum des Heimatmuseums Smržovka stattfand. Die Ausstellung präsentierte Werke, die sich in der Zwischenkriegszeit in der Sammlung von Josef Meissner befunden hatten, welcher sich wiederholt um die Gründung eines Heimatmuseums bemüht hatte.
Fred Hartig należy do tych artystów z Czech, Moraw i Śląska, których część życia i twórczości artystycznej trwała aż do wysiedlenia na obszarach zasiedlanych przeważnie obywatelstwem niemieckojęzycznym. Rodak z Jablonca nad Nisou połączył swoje kształcenie z miejscową szkołą artystyczno – przemysłową, następnie kształcił się w Dreźnie i Monachium i powrócił do kraju ojczystego, aby się osiedlić w Smržovce. Uczestniczył on aktywnie w międzynarodowym życiu kulturalnym i społecznym, którego formę określił także miejscowy historyk Josef Meissner. W wolnej twórczości uchwycił swoją najbliższą okolicę, przede wszystkim krajobraz i rzemieślników lub robotników przy ich pracy. Użył tu niemal naturalistycznego wczucia w szczegóły, a zindywidualizowane podchwycenia dotwarzał rękopis szkiców Hartiga. Innym dużym obszarem było malarstwo religijne. Luźny styl jest widoczny w tematach z życia codziennego. Wyabstrahowany, ale rozpoznawalny krajobraz z próbą uchwycenia nastroju był często uzupełniany fi guralnym sztafażem. Oprócz Smržovki publiczność mogła zapoznać się z jego pracami na wystawach odbywających się wielokrotnie w Jabloncu, Libercu i Dreźnie. W Smržovce znany był między innymi jako autor ilustracji do miejscowej kroniki czy dużego ołtarza w nieistniejącym już kościele ewangelickim. Opublikowany tekst powstał w nawiązaniu do wystawy o tej samej nazwie, którą można było oglądać w lecie 2023 roku na terenie Zameczku Smržovka z okazji obchodów dwudziestolecia powstania Muzeum Historii Krajoznawczej Smržovka. Wystawa prezentowała prace wchodzące w skład kolekcji stworzonych przez Josefa Meissnera, który w okresie międzywojennym stał za wielokrotnymi usiłowaniami o utworzenie lokalnego muzeum historii krajoznawczej.
Description
Subject(s)
sbírkotvorná činnost, Fred Hartig, německočeské výtvarné umění, Smržovka, muzeum, collection management policy, Fred Hartig, German-Bohemian visual art, Morchenstern / Smržovka, museum
Citation
ISSN
1213-5097