Dům čp. 19 v Liberci-Františkově. Stopy založení a výstavby vsi ze druhé poloviny 17. století
Loading...
Date
2016
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
The text brings forward results of the areal and archival surve y of the building
development in Františkov (now Liberec 10 district), founded in the half of the
17th century. It focuses on the contemporary remainders of the original urb an
pattern and relicts of the oldest existing buildings. The fundamental part of
the text was created thanks to the operational evidence of the nr. 19 Liberec-
Františkov building, which remained to be the last survivor of the oldest
building layer, moreover it is in unexpectedly authentic condition without
modern modifications.
Die Entstehung von Franzendorf ist das Werk einer neuzeitlichen Gründung mit einer regelmäßigen Parzellierung des Katasters. Die Struktur der Gliederung des Dorfes ist heute auf den ersten Blick fast nicht lesbar und ist ausdrucksvoll durch neuzeitliche Verdichtung und zahlreiche Demolitionen von historischen Objekten unterdrückt. Desto wertvoller ist die Existenz aller Spuren, die auf die ursprüngliche Gestalt und Entwicklung der Siedlung hinweisen. Diese Spuren versuchte eine Flächenerkundung vom Jahre 2016 zu mappieren. Der umfangreichen Bautätigkeit auf dem Gebiet Franzendorfs in der zweiten Hälfte des 20. Jahrhunderts widerstand das Haus Nr. 19. Es ist ein direkter Beweis eines Objektes aus der Gründungszeit des Dorfes in der Mitte des 17. Jahrhunderts, das in einem außergewöhnlich authentischen Zustand erhalten geblieben ist. Durch sein Alter und Erhaltungsstufe gehört es zu den ältesten und wertvollsten Häusern auf dem Gebiet von Liberec. Das Haus Nr. 19 ist eine nicht genug zu würdigende Quelle, die die Veränderungen der Baugewohnheiten in der 2. Hälfte des 17. Jahrhunderts beweist. Es ist zu betonen, dass es sich um das älteste erhalten gebliebene Haus auf dem Gebiet des „Großen Reichenbergs“ handelt. Die Entdeckung dieses Objektes verschiebt ausdrucksvoll die Ansichten über das Alter der bisher häufig erhalten gebliebenen Schicht der hölzernen Stadtverbauung. Diese dominierte an der Neige des 18. Jahrhunderts ausdrucksvoll, und ihre Relikte verschwanden in der Innenstadt praktisch erst am Ende des 20. Jahrhunderts. In der Gegenwart finden wir die meisten historischen Holzbauten an Randgebieten der Stadt, also in der Struktur der früher selbständigen Dörfer, die mit der Stadt in einer Wirtschaftssymbiose leben. Ihre Existenz ist aber sehr durch den nicht kontrollierten Aufbau bedroht, und deshalb ist es nötig stets auf die Herstellung von Flächenuntersuchungen und Dokumentation dieser wertvollen Objekte hinzuweisen.
Powstanie Františkova jest dziełem współczesnego założenia z regularną parcelacją katastru. Struktura rozłożenia wsi jest dziś na pierwszy rzut oka prawie niezauważalna i wyraźnie stłumiona współczesnym zagęszczeniem zabudowy i częstym burzenie obiektów historycznych. O to cenniejsza jest egzystencja wszelkich śladów, odsyłających do pierwotnego charakteru i rozwoju siedliska. Ślady te usiłowały o mapowanie badań przestrzennych, wykonanych na początku roku 2016. Obszernym działaniom budowlanym Františkova w drugiej połowie XX wieku oparł się dom nr ewid. 19, który jest bezpośrednim dowodem budowy z okresu założenia wsi w połowie XVII wieku, który oprócz tego przetrwał w wyjątkowo autentycznym stanie. Swoim wiekiem i stopniem przetrwania należy on do najstarszych i najcenniejszych domów nie tylko na terenie Liberca. Dom nr ewid. 19 prezentuje nieocenione źródło materialne dokumentujące przemiany zwyczajów budowlanych w drugiej połowie XVII wieku, należy podkreślić, że chodzi tu o najstarszy dochowany budynek mieszkalny na obszarze Wielkiego Liberca. Odkrycie tego budynku posuwa wyraźnie wyobrażenia o wieku do niedawna licznie dochowanej warstwy zabudowy drewnianej miasta. Do końca XVIII wieku wyraźnie ona dominowała a jej relikty wewnątrz miasta przestały istnieć aż pod koniec XX wieku. Obecnie znajdziemy najwięcej historycznych obiektów drewnianych w obrzeżnych częściach miasta, tj. W strukturze wcześniejszych samodzielnych wsi żyjących z miastem w symbiozie gospodarczej. Ich istnienie jest jednak bardzo zagrożone niekontrolowanym budownictwem i dlatego należy ciągle apelować na wykonywanie badań przestrzennych i zadokumentowanie tych obiektów.
Die Entstehung von Franzendorf ist das Werk einer neuzeitlichen Gründung mit einer regelmäßigen Parzellierung des Katasters. Die Struktur der Gliederung des Dorfes ist heute auf den ersten Blick fast nicht lesbar und ist ausdrucksvoll durch neuzeitliche Verdichtung und zahlreiche Demolitionen von historischen Objekten unterdrückt. Desto wertvoller ist die Existenz aller Spuren, die auf die ursprüngliche Gestalt und Entwicklung der Siedlung hinweisen. Diese Spuren versuchte eine Flächenerkundung vom Jahre 2016 zu mappieren. Der umfangreichen Bautätigkeit auf dem Gebiet Franzendorfs in der zweiten Hälfte des 20. Jahrhunderts widerstand das Haus Nr. 19. Es ist ein direkter Beweis eines Objektes aus der Gründungszeit des Dorfes in der Mitte des 17. Jahrhunderts, das in einem außergewöhnlich authentischen Zustand erhalten geblieben ist. Durch sein Alter und Erhaltungsstufe gehört es zu den ältesten und wertvollsten Häusern auf dem Gebiet von Liberec. Das Haus Nr. 19 ist eine nicht genug zu würdigende Quelle, die die Veränderungen der Baugewohnheiten in der 2. Hälfte des 17. Jahrhunderts beweist. Es ist zu betonen, dass es sich um das älteste erhalten gebliebene Haus auf dem Gebiet des „Großen Reichenbergs“ handelt. Die Entdeckung dieses Objektes verschiebt ausdrucksvoll die Ansichten über das Alter der bisher häufig erhalten gebliebenen Schicht der hölzernen Stadtverbauung. Diese dominierte an der Neige des 18. Jahrhunderts ausdrucksvoll, und ihre Relikte verschwanden in der Innenstadt praktisch erst am Ende des 20. Jahrhunderts. In der Gegenwart finden wir die meisten historischen Holzbauten an Randgebieten der Stadt, also in der Struktur der früher selbständigen Dörfer, die mit der Stadt in einer Wirtschaftssymbiose leben. Ihre Existenz ist aber sehr durch den nicht kontrollierten Aufbau bedroht, und deshalb ist es nötig stets auf die Herstellung von Flächenuntersuchungen und Dokumentation dieser wertvollen Objekte hinzuweisen.
Powstanie Františkova jest dziełem współczesnego założenia z regularną parcelacją katastru. Struktura rozłożenia wsi jest dziś na pierwszy rzut oka prawie niezauważalna i wyraźnie stłumiona współczesnym zagęszczeniem zabudowy i częstym burzenie obiektów historycznych. O to cenniejsza jest egzystencja wszelkich śladów, odsyłających do pierwotnego charakteru i rozwoju siedliska. Ślady te usiłowały o mapowanie badań przestrzennych, wykonanych na początku roku 2016. Obszernym działaniom budowlanym Františkova w drugiej połowie XX wieku oparł się dom nr ewid. 19, który jest bezpośrednim dowodem budowy z okresu założenia wsi w połowie XVII wieku, który oprócz tego przetrwał w wyjątkowo autentycznym stanie. Swoim wiekiem i stopniem przetrwania należy on do najstarszych i najcenniejszych domów nie tylko na terenie Liberca. Dom nr ewid. 19 prezentuje nieocenione źródło materialne dokumentujące przemiany zwyczajów budowlanych w drugiej połowie XVII wieku, należy podkreślić, że chodzi tu o najstarszy dochowany budynek mieszkalny na obszarze Wielkiego Liberca. Odkrycie tego budynku posuwa wyraźnie wyobrażenia o wieku do niedawna licznie dochowanej warstwy zabudowy drewnianej miasta. Do końca XVIII wieku wyraźnie ona dominowała a jej relikty wewnątrz miasta przestały istnieć aż pod koniec XX wieku. Obecnie znajdziemy najwięcej historycznych obiektów drewnianych w obrzeżnych częściach miasta, tj. W strukturze wcześniejszych samodzielnych wsi żyjących z miastem w symbiozie gospodarczej. Ich istnienie jest jednak bardzo zagrożone niekontrolowanym budownictwem i dlatego należy ciągle apelować na wykonywanie badań przestrzennych i zadokumentowanie tych obiektów.